Μολών Λαβέ!..

Σαν σήμερα, 5 Αυγούστου του 480 π.Χ., όπως γράφουν τα ιστορικά μας βιβλία, στα Στενά των Θερμοπυλών, ο Σπαρτιάτης Λεωνίδας, απαντά στον Ξέρξη με τη φράση: «Μολών Λαβέ» στην πρόταση του βασιλιά των Περσών να παραδώσει τα όπλα!.. Σήμερα, ασφαλώς, είναι … άκομψο να δίνεις τέτοιες απαντήσεις σ’ αυτούς που σου λένε «εδώ και τώρα θα κάνεις αυτό που σου λέμε»!..

Η ιστορία είναι γνωστή: Ανάμεσα στα βουνά Καλλίδρομο και Οίτη και στο Μαλιακό κόλπο βρίσκεται ένα στενό, που αποτελεί το μόνο βατό πέρασμα από τη Φθιώτιδα στη Λοκρίδα, το περίφημο "Στενό των Θερμοπυλών".

Ονομάστηκε εκείνη η περιοχή Θερμοπύλες, επειδή ανάμεσα στις ελώδεις εκτάσεις της ανάβλυζαν θερμές πηγές κι επειδή στην αρχαιότητα το στενό κλεινόταν με σιδερένιες πύλες. Στη μια πλευρά του το στενό ήταν τειχισμένο κι αποτελούσε καίριο στρατηγικό σημείο της περιοχής. Έχοντας μήκος ένα χιλιόμετρο περίπου, το πλάτος του έφτανε τα πέντε ως τα 20 μέτρα το πολύ. (Σήμερα με τις προσχώσεις του Σπερχειού η θάλασσα βρίσκεται πάνω από 10 χιλ. πιο κάτω).

Γι' αυτό κι από την αρχαιότητα μέχρι και τα νεότερα χρόνια στο στενό αυτό πέρασμα έγιναν φοβερές και ονομαστές μάχες. Η πρώτη και πιο αξιόλογη ήταν εκείνη που έγινε στα 480 π.Χ. μεταξύ του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα και του στρατού του Πέρση βασιλιά Ξέρξη.

Αν τίποτα άλλο δε θύμιζε σήμερα την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας κι έμενε στη μνήμη των ανθρώπων η εκπληκτική θυσία των Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, θα ήταν αρκετό σημάδι της μεγαλοσύνης του έθνους. Ενώ τα πλήθη των Περσών βάδιζαν ανενόχλητα προς το νότο, εφτά χιλιάδες Έλληνες, με αρχηγό το Σπαρτιάτη Λεωνίδα, συγκεντρώθηκαν στις Θερμοπύλες με σκοπό να εμποδίσουν τους εχθρούς να περάσουν τα στενά. Στην παραγγελία του Ξέρξη να παραδοθούν η απάντηση ήταν: "Μολών λαβέ!".

Και ποτέ δε θα περνούσε ο Πέρσης, αν δε βρισκόταν ο προδότης Εφιάλτης να περάσει τον περσικό στρατό από τα νώτα των Ελλήνων. Ο Λεωνίδας πρόσταξε τους υπόλοιπους Έλληνες να φύγουν κι αυτός με 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς έμειναν να υπερασπιστούν τα στενά.

Ο αγώνας στάθηκε φοβερός!

Μέχρι τον τελευταίο έπεσαν ένας-ένας όλοι οι γενναίοι του Λεωνίδα, αφήνοντας αιώνιο παράδειγμα αυτοθυσίας κι αφοσίωσης στο καθήκον και στους νόμους της πατρίδας. Ο ποιητής Σιμωνίδης έγραψε το συνταρακτικό επίγραμμα που χαράχτηκε στο μνημείο που έχτισαν στον τόπο της θυσίας οι άλλοι Έλληνες.

"Ω ξείν' αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι".

"Εσύ διαβάτη που περνάς πες στη Σπάρτη κάτω, πως είμαστε θαμμένοι εδώ, πιστοί στο θέλημά της".

Περίφημη ήταν κι η μάχη που έγινε στις Θερμοπύλες στα 279 π.Χ. 24.000. Έλληνες πολεμιστές, με αρχηγό τον Κάλλιππο, αντιστάθηκαν με επιτυχία, ολόκληρους μήνες εναντίον των επταπλάσιων δυνάμεων των Γαλατών του Βρένου. Ο Γαλάτης αρχηγός νίκησε τους Έλληνες μόνο γιατί κατόρθωσε να βρει και να περάσει από το στενό μονοπάτι που ο προδότης Εφιάλτης είχε παλιά οδηγήσει τους Πέρσες και να βρεθεί στα νώτα τους. Στα νεότερα χρόνια, οι Θερμοπύλες οχυρώθηκαν από τους Έλληνες, στον άτυχο ελληνοτουρκικό πόλεμο, για να αμυνθούν ενάντια στους Τούρκους που από τη Θεσσαλία κατέβαιναν προς τα νότια.

Σήμερα, ασφαλώς, δεν έχουμε την απαίτηση να είμαστε διαπαιδαγωγημένοι όπως ο Λεωνίδας και οι στρατιώτες του. Και το «μολών λαβέ» δεν μπορούμε να το πούμε σε καμία … τρόϊκα, διότι, απλούστατα, το ελληνικό λεξιλόγιο είναι γεμάτο από λέξεις ή φράσεις που σε βγάζουν από το αδιέξοδο («δεν είναι κομψό», «δεν εξισώνουμε τα πράγματα», «ας έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά στο μέλλον και όχι στο παρελθόν» και όλα τα συμπαρομαρτούμενα).

Κατά τα άλλα οι μόνοι που ασχολούνται με το παρελθόν είναι οι ξένοι και το Χόλιγουντ που έχουν αρχίσει να γυρίζουν τη μία μετά την άλλη τις κινηματογραφικές τους ταινίες για τις αρχαίες ελληνικές μάχες («Μετά τους «300» έρχεται η μάχη του Μαραθώνα», γράφει χθες η εφημερίδα «Έθνος»…).

Με τιμή και υπόληψη

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ